Norðurlönd, Evrópa og veröldin öll stríða nú samtímis við kreppu. Hugur okkar, í norrænu verkalýðshreyfingunni, er með þeim sem hafa veikst, misst ástvini eða finna til kvíða vegna ástandsins.

Norðurlönd, Evrópa og veröldin öll stríða nú samtímis við kreppu. Hugur okkar, í norrænu verkalýðshreyfingunni, er með þeim sem hafa veikst, misst ástvini eða finna til kvíða vegna ástandsins. Á sama tíma standa margir frammi fyrir því að missa atvinnuna eða hafna í ótryggum fjárhagsaðstæðum.

Í heilbrigðiskreppu verður okkur sérstaklega ljóst mikilvægi norræna líkansins, þar sem velferðarkerfið er sameign allra og fjármagnað af ríkinu. Það einstaklega mikilvæga starf sem starfsfólk í umönnun innir af hendi og hættir jafnvel eigin heilsu og lífi til þess er ómetanlegt. Við erum öll full þakklætis í garð þessa fólks. Margir hafa lagt hart að sér við að standa vörð um velferðarkerfið og verja okkur gegn farsóttinni. Við erum þeim einnig þakklát.

Það er mikil hætta á að heilbrigðiskreppan sem Norðurlöndin, Evrópa og heimurinn standa nú andspænis geti haft skelfilegar afleiðingar fyrir hagkerfi okkar, atvinnulíf og möguleika fólks á að snúa aftur til starfa sinna. Þung ábyrgð hvílir á herðum stjórnvalda, annars vegar að bjarga mannslífum frá Covid19-farsóttinni og hins vegar að standa vörð um hagkerfi okkar, sem einnig snýst um að bjarga mannslífum. Ríkisstjórnir okkar standa frammi fyrir viðkvæmu verkefni án sögulegrar hliðstæðu.

Eitt af markmiðum norræns samstarfs hefur verið að stuðla að frjálsu flæði fólks á milli ríkja Norðurlanda til að stunda atvinnu, búa og læra þar sem við viljum. Norræna verkalýðshreyfingin hefur alltaf verið hlynnt norrænu samstarfi og samþættingu. Af þeim sökum höfum við gagnrýnt alls kyns stjórnsýsluhindranir sem hindra þetta frjálsa flæði. Gott dæmi um slíka stjórnsýsluhindrun eru afar illa samstilltar reglur almannatryggingakerfisins.

Norðurlandabúar sem búa í einu landi og vinna í öðru eiga í dag á hættu, ef þeir veikjast eða missa vinnuna, að falla á millis skips og bryggju í hinum ólíku tryggingakerfum og missa bótarétt. Þetta hefur sýnt sig með afar skýrum hætti í kórónafaraldrinum. Það er löstur á norrænu samstarfi að norrænum stjórnvöldum hafi ekki enn tekist að koma skikki á þetta kerfi. NFS hvetur því ríkisstjórnir Norðurlanda til að leysa þetta vandamál hið snarasta, í eitt skipti fyrir öll. Norrænu almannatryggingakerfin verða að vinna betur saman.

Samstarf aðila vinnumarkaðarins og norræna líkanið hafa sannað gildi sitt. Það hefur gert ríkjum Norðurlanda kleift að mæta og takast á við krefjandi aðstæður í heimsfaraldri. Velferðarkerfi sem er fjármagnað með skattpeningum borgaranna er forsenda tekjutryggingar og góðrar heilbrigðisþjónustu á víðsjárverðum tímum, óháð tekjum hvers og eins.

Við í norrænu verkalýðshreyfingunni viljum því minna á að þetta er ekki rétta tilefnið til þess að þrýsta á um afnám reglna sem stuðlar að lakari velferð eða lakari skilyrðum fyrir launafólk, svo sem minna eftirlit með fjármálamörkuðum, rýmkuðum samkeppnisreglum, aukinni einkavæðingu eða þverrandi atvinnuöryggi – þrátt fyrir fullyrðingar sumra um að rétt sé að grípa til þessara aðgerða. Það er það ekki. Launafólk eða velferðarkerfið eiga ekki að gjalda fyrir ástandið. Það nútímasamfélag sem við höfum byggt upp á löngum tíma verður að vera nútímalegt áfram. Þetta er langtímaverkefni sem krefst þrautseigju, segir Bente Sorgenfrey, formaður NFS.
Eigi hagkerfi okkar og velferð að lifa af og vera áfram nútímaleg er mikilvægt að velja þá leið sem hjálpar okkur í gegnum þessa erfiðleika og geri okkur sterkari en áður. Það gerum við best með örvandi aðgerðum og opinberum fjárfestingum, segir framkvæmdastjóri NFS, Magnus Gissler.
Loftslagsváin liggur enn í leyni í skugga kórónuveirunnar. Norræna verkalýðshreyfingin krefst þess að ríkisstjórnir okkar sæti nú lagi og veiti þeim fjármunum sem þarf til þess að ná markmiðum okkar um sjálfbæra þróun. Það mun bjarga störfum. Það mun skapa störf.

Öflugar og sjálfbærar fjárfestingar, t.d. í iðnaði og  og sjálfbærar fjárfestingar í til dæmis iðnaði, húsnæðismálum og uppbyggingu innviða hjálpar hagkerfum okkar til þess að komast í gegnum erfiðleikana sterkari, grænni og samkeppnishæfari en þau hafa nokkru sinni verið.

Við viljum minna forsætisráðherra ríkja Norðurlanda á hið góða frumkvæði sem tekið var í fyrrasumar, þegar þið, í nafni norræns samstarfs, Norrænu ráðherranefndarinnar, gerðuð það að sameiginlegu markmiði að „Norðurlöndin eiga að verða sjálfbærasta og samþættasta svæði heimsins“.

Nú er kominn tími til að efna þetta heit. Af hálfu verkalýðshreyfingarinnar erum við reiðubúin til þss að leggja okkar af mörkum og axla okkar ábyrgð á því að endurreisa atvinnulífið og hagkerfið. Aukin samvinna og fjárfestingar í grænum, samkeppnishæfum og félagslega sjálfbærum Norðurlöndum er leiðin út úr kreppunni. Það er kominn tími til þess að Norðurlöndin leiði veginn, í Evrópu og í heiminum, segir formaður NFS, Bente Sorgenfrey.
F.h. stjórnar NFS:

Bente Sorgenfrey, formaður NFS og varaformaður FH Danmörk

Lizette Risgaard, formaður FH Danmörk

Lars Qvistgaard, formaður Akademikerne Danmörk

Jarkko Eloranta, formaður SAK Finnland

Antti Palola, formaður STTK Finnland og varaformaður NFS

Jan Højgaard, formaður SAMTAK Færeyjar

Jess G. Berthelsen, formaður SIK Grænland

Drífa Snædal, forseti ASÍ Ísland

Sonja Ýr Þorbergsdóttir, formaður BSRB Ísland

Þórunn Sveinbjarnardóttir, formaður BHM Ísland

Hans-Christian Gabrielsen, formaður LO Noregur

Ragnhild Lied, formaður Unio Noregur

Erik Kollerud, formaður YS Noregur

Karl-Petter Thorwaldsson, formaður LO Svíþjóð

Therese Svanström, formaður TCO Svíþjóð

Göran Arrius, formaður Saco Svíþjóð

Magnus Gissler, framkvæmdastjóri NFS